WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY
Centralny Szpital Kliniczny MON

 

 

Pielęgniarka Oddziałowa: Anna Maria Karlson

 

 

Oddział Kliniczny Medycyny Hiperbarycznej Wojskowego Instytutu Medycznego wykonuje świadczenia medyczne finansowane ze środków publicznych dla chorych cierpiących z powodu:
- trudnogojących się ran, zespołu stopy cukrzycowej
- zapaleń skóry i tkanki podskórnej, owrzodzeń troficznych
- zakażeń ran pourazowych
- zapalenia i martwicy kości
- popromiennego uszkodzenia tkanek i narządów
- nagłej głuchoty idiopatycznej oraz urazu akustycznego

 

 

Ponadto Oddział przygotowany jest do wykonania świadczeń oksygenacji hiperbarycznej dla pacjentów wymagających intensywnej terapii w przypadkach:
- zatrucia tlenkiem węgla
- martwiczego zakażenia tkanek miękkich florą beztlenową oraz mieszaną
- ostrego niedokrwienia tkanek w wyniku doznanego urazu wielonarządowego
- zespołów kompartmentalnych oraz zespołów zmiażdżenia.
- ciężkich oparzeń (II* >10% powierzchni u dzieci oraz III*> 20% u osób dorosłych)

 

Pacjenci zgłaszający się do Oddziału Klinicznego Medycyny Hiperbarycznej z powodu schorzeń przewlekłych powinni posiadać skierowanie do terapii hiperbarycznej wystawione przez lekarza, dokumentację medyczną oraz wyniki badań EKG, RTG (istnieje możliwość ich wykonania w oddziale)

 

Oddział gwarantuje najwyższą jakość świadczeń medycznych realizowanych w wieloprofilowym ośrodku klinicznym. Chorzy leczeni z powodu powikłań cukrzycy, stopy cukrzycowej, trudnogojących się ran, a także zapaleń i martwicy kości w naszym Oddziale objęci są specjalistyczną opieką chirurgiczną we współpracy z Oddziałem Zakażeń Narządu Ruchu.

 

W ramach leczenia w Oddziale Klinicznym Medycyny Hiperbarycznej chorzy mają zapewniony dostęp do szerokiego spektrum badań obrazowych, takich jak diagnostyka z wykorzystaniem tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, oraz badań scyntygraficznych kości.

 

Tlenoterapia hiperbaryczna (Hyberbaric Oxygen Therapy, HBOT) jest to metoda leczenia, polegająca na poddawaniu pacjenta działaniu mieszanin gazowych zawierających wysokie stężenia tlenu w warunkach zwiększonego ciśnienia. Wytwarzane jest ono wewnątrz specjalnie skonstruowanych, stalowych pomieszczeń, nazywanych komorami hiperbarycznymi, połączonych z systemami podtrzymania nadciśnienia. Zarówno konstrukcja tych urządzeń jak i ich pierwotne zastosowanie ma swoje źródła w medycynie podwodnej, dynamicznie rozwijającej się w armiach całego świata w drugiej połowie XX wieku. Dziś medycyna hiperbaryczna wkraczająca do lecznictwa cywilnego w zaawansowanych ośrodkach klinicznych, to ultranowocznsna gałąź nauki z pogranicza inżynierii medycznej, intensywnej terapii oraz medycyny nurkowej. Jej skuteczność opiera się na leczeniu chorych w warunkach ciśnienia, odpowiadającego temu, które panuje w głębinach morskich. Dzięki zastosowaniu odpowiednich mieszanin gazów oddechowych wewnątrz komory hiperbarycznej możliwe jest uzyskiwanie ciśnień parcjalnych tlenu wielokrotnie przewyższających te, które możliwe są do uzyskania w warunkach atmosferycznych. Korzyści wynikające z tak prowadzonej terapii przejawiają się w lepszej penetracji cząsteczek tlenu do tkanek uszkodzonych, lub zmienionych chorobowo (np. w trudnogojących się ranach, angiopatii cukrzycowej), zwiększonej skuteczności antybiotykoterapii, czy wsparciu odpowiedzi immunologicznej pacjenta. W trakcie zaplanowanego leczenia pacjent odbywa serię sesji leczniczych w komorze hiperbarycznej (od jednej do kilkudziesięciu), których ilość uzależniona jest od przyczyny będącej powodem skierowania na leczenie.

 

W Wojskowym Instytucie Medycznym infrastruktura Oddziału Klinicznego Medycyny Hiperbarycznej obejmuje szereg instalacji oraz urządzeń zaprojektowanych z myślą o leczeniu najciężej chorych. Ośrodek dysponuje jedną z największych, wielomiejscowych komór hiperbarycznych w Polsce. Instalacja podtrzymująca środowisko nadciśnienia w jej wnętrzu zajmuje kilka osobnych pomieszczeń i rozciąga się zarówno wewnątrz budynku głównego, jak i budynków technicznych oraz zewnętrznych obiektach szpitala. Inwestycja, pomimo złożonej konstrukcji w całości została zaprojektowana i zrealizowana na terenie Instytutu w przeciągu niespełna 6 miesięcy. Jako jedna z nielicznych komór w Europie posiada instalacje pozwalające na prowadzenie leczenia w warunkach nadciśnienia 11 ATA (atmosfer bezwzględnych) z wykorzystaniem mieszanin oddechowych zawierających zmodyfikowany skład gazów obojętnych, takich jak Heliox i Trimiks. Technologia wykorzystana w Oddziale Klinicznym Medycyny Hiperabrycznej pozwoli w niedalekiej przyszłości na leczenie zarówno przewlekle chorych, jak i zabezpieczenie potrzeb Sił Zbrojnych.

 

 

Bezpieczeństwo leczenia w komorze hiperbarycznej wymaga ścisłego przestrzegania zasad i procedur przypominających te stosowane powszechnie w lotnictwie cywilnym. Przygotowanie sesji hiperbarycznej wymaga standardowej kontroli instalacji, planowania profilu sprężenia, oszacowania dostępnego tlenu, a także obliczenia przewidywanej dekompresji. Od chwili wzrostu ciśnienia wewnątrz komory, wszystkie osoby znajdujące się w środku są odizolowane od warunków zewnętrznych. Ze względu na duże wartości ciśnienia oraz podwyższoną zawartość tlenu wewnątrz komory hiperbarycznej, wzrasta niebezpieczeństwo niekontrolowanego zapłonu. Aby zminimalizować ryzyko zagrożenia życia, surowo wzbronione jest wnoszenie do komory przedmiotów mogących wywoływać iskrę, lub  ogień (telefony komórkowe, zapalniczki, zegarki, ubrania z materiałów sztucznych i wiele innych). Ze względu na specyfikę warunków, w których prowadzona jest terapia tlenem hiperbarycznym, bezpieczeństwo jest priorytetem. Każdy pacjent zobowiązany jest zapoznać się z obowiązującymi zasadami oraz bezwzględnie przestrzegać ich w trakcie leczenia. W celu zwiększenia bezpieczeństwa, w trakcie każdej sesji w komorze, znajduje się członek z personelu medycznego zwany "atendentem medycznym".

 

 

Komora hiperbaryczna jest to specjalne pomieszczenie, w którym przebywają pacjenci i personel medyczny w trakcie zabiegu. Posiada ono sprzęt i wyposażenie niezbędne do bezpiecznego prowadzenia tlenoterapii hiperbarycznej we wszystkich jej etapach tj.
• Kompresji, czyli sprężenia, polegającego na wypełnieniu komory powietrzem, podawanym pod ciśnieniem, zwykle do 2,5 razy większym niż atmosferyczne. Sprężeniu towarzyszy hałas oraz istotny wzrost temperatury wewnątrz komory. W trakcie sprężania wszystkie osoby znajdujące się wewnątrz muszą wyrównywać ciśnienie, stosując się do zaleceń personelu.
• Pobyt pacjentów w warunkach zwiększonego ciśnienia, w trakcie którego pacjenci oddychają 100% tlenem, dostarczanym przez indywidualny układ oddechowy. Oddychanie tlenem trwa godzinę wraz z dwiema kilkuminutowymi przerwami, podczas których pacjenci oddychają powietrzem, bez układów oddechowych .
• Dekompresja, czyli rozprężenie polegająca na stopniowym zmniejszaniu ciśnienia w komorze do wartości ciśnienia atmosferycznego. Dekompresji towarzyszy hałas oraz istotne obniżenie temperatury powietrza wewnątrz komory.