Przejdź do menu Przejdź do treści

Protokół badawczy został przygotowany przez zespół naukowców w składzie: prof. dr hab. n. med. Jacek Kot (Główny Badacz), dr n. med. Jacek Siewiera (ówczesny kierownik Oddziału Klinicznego Medycyny Hiperbarycznej), dr n. biol. Klaudia Brodaczewska (Laboratorium Onkologii Molekularnej i Terapii Innowacyjnych).

 

Hipotezą badawczą projektu było zastosowanie powtarzanych sesji tlenoterapii hiperbarycznej (HBOT) jako terapii uzupełniającej standardową terapię COVID-19 u pacjentów w średnim i średnio-ciężkim stanie zapalenia płuc w celu zmniejszenie reakcji zapalnej ustroju, ogólnoustrojowej oraz miejscowej w tkance płucnej i mikrokrążeniu płucnym oraz szybsze wygaszenie tzw. „burzy cytokinowej” (ang. „cytokin storm”).

 

Do badania kwalifikowano pacjentów hospitalizowanych w Klinice Chorób Wewnętrznych, Nefrologii i Dializoterapii (prof. Arkadiusz Lubas) oraz w Klinice Chorób Infekcyjnych i Alergologii (dr Krzysztof Kłos), u których obserwowano narastającą niewydolność oddechową wymagającą stosowania tlenoterapii i zagrażającą koniecznością prowadzenia respiratoroterapii. Po konsultacji anestezjologa z OKMH pacjentów randomizowano albo do grupy leczenia standardowego (bez HBOT) albo do grupy, w której leczenie standardowe rozszerzono o 5 sesji HBOT. Sesje HBOT prowadzono raz dziennie w komorze hiperbarycznej pod ciśnieniem 2,5 ATA odpowiadającym głębokości w wodzie 15 metrów pod bezpośrednim nadzorem personelu anestezjologicznego. W komorze pacjenci oddychali przez 60 minut 100% tlenem.

 

Oceniano bezpieczeństwo i skuteczność HBOT w uniknięciu konieczności wentylacji zastępczej i/lub ECMO oraz szybkości ustępowania procesu zapalnego mierzonego poziomami komórek zapalnych i cytokin zapalnych w porównaniu do grupy kontrolnej bez HBOT. Ostatecznie w ciągu trwania projektu do badania włączono łącznie 30 pacjentów, z których 28 udało się skutecznie randomizować i doprowadzić do końca protokołu badawczego. Ścisłe kryteria kwalifikacji pacjentów zawarte w protokole badawczym oraz konieczność indywidualnego transportu pojedynczych pacjentów z oddziału leczącego do komory hiperbarycznej w trybie wysokiej izolacji stanowiło wyzwanie dla całego zespołu badawczego. W tym czasie Oddział Kliniczny Medycyny Hiperbarycznej kontynuował leczenie HBOT u pacjentów bez COVID-19, co wymagało kilkukrotnej w ciągu doby dezynfekcji samej komory hiperbarycznej oraz całego szlaku komunikacyjnego. Wyniki badań projektu przedstawiono w głównej publikacji pt. „Effectiveness of Hyperbaric Oxygen Therapy in SARS-CoV-2 Pneumonia: The Primary Results of a Randomised Clinical Trial”, która została opublikowana 20 grudnia 2022 roku w czasopiśmie Journal of Clinical Medicine (Impact Factor 4,964).

 

Podsumowując wyniki badania nie stwierdzono statystycznie istotnego zmniejszenia śmiertelności na skutek stosowania HBOT, ale obserwowane zmiany biochemiczne i immunologiczne potwierdzające efekt modulacji odpowiedzi zapalnej w COVID-19 przez tlen hiperbaryczny. Pisząc mniej naukowo, HBOT zmienia korzystnie odpowiedź immunologiczną, ale nie w stopniu wystarczającym, by zmienić rokowanie pacjenta i rekomendować tego typu postępowanie w każdym przypadku COVID-19. Obserwacja ta jest spójna w ustnymi doniesieniami z innych ośrodków hiperbarycznych (Szwecja, Francja), gdzie zespoły badawcze równolegle prowadziły podobne badania, ale jeszcze ich nie zdążyły ich opublikować.

 

Szczegóły badania i opublikowane wyniki można znaleźć w publikacji: Siewiera J, Brodaczewska K, Jermakow N, Lubas A, Kłos K, Majewska A, Kot J. Effectiveness of Hyperbaric Oxygen Therapy in SARS-CoV-2 Pneumonia: The Primary Results of a Randomised Clinical Trial. J Clin Med. 2022 Dec 20;12(1):8. doi: 10.3390/jcm12010008. PMID: 36614808; PMCID: PMC9820955.