WIM

Początek wakacji był ukoronowaniem działalności zespołu onkologii okulistycznej w Klinice Okulistyki kierowanej przez Pana prof. Marka Rękasa, konsultanta krajowego ds. okulistyki. 100-tny pacjent z czerniakiem błony naczyniowej oka został poddany leczeniu za pomocą brachyterapii z zastosowaniem Ru-106.  

Czerniak błony naczyniowej jest najczęstszym pierwotnym nowotworem złośliwym gałki ocznej. W Polsce notuje się około 200 nowych zachorowań rocznie. Badanie histologiczne nie jest standardowym narzędziem potwierdzającym rozpoznanie czerniaka, które zazwyczaj ustala okulista na podstawie obrazu klinicznego i badania ultrasonografii gałki ocznej (USG). Istnieją 2 podstawowe możliwości leczenia: operacja = wyłuszczenie oka (enukleacja) lub radioterapia (terapia wiązkami protonów lub brachyterapia). Wybór metody leczniczej zależy od stopnia zaawansowania nowotworu, a więc przede wszystkim od wielkości guza.

Enukleacja, czyli chirurgiczne usuniecie gałki ocznej która zawiera nowotwór wewnątrzgałkowy jest metodą z wyboru u pacjentów z dużymi guzami, u których podstawa guza (średnica podstawy)  przekracza 16mm i/ lub wysokość guza przekracza 10mm. Stosuje się ją także w przypadkach naciekania czerniaka na nerw wzrokowy. 

Radioterapia jako podstawowe leczenie stosowana jest w przypadku guzów mniejszych, ale może być stosowana jako terapia dodatkowa po leczeniu chirurgicznym. Jedną z form radioterapii jest brachyterapia, która polega na naszyciu specjalnego aplikatora z izotopem radioaktywnym na ścianę gałki ocznej dokładnie w miejscu lokalizacji guza. Pozwala to napromienić  złośliwy nowotwór oka niejednokrotnie z zaoszczędzeniem ważnych dla procesu widzenia struktur gałki ocznej. 

Klinika Okulistyki WIM-PIB dwa lata temu pozyskała zgodę Państwowej Agencji Atomistyki na poszerzenie zakresu działalności o leczenie złośliwych nowotworów gałki ocznej promieniami (radioterapię). Takie leczenie wymaga ścisłej współpracy z Zakładem Radioterapii WIM-PIB, gdzie na podstawie badań wykonanych przez okulistę, dedykowany interdyscyplinarny zespół onkologów, radioterapeutów i fizyków medycznych opracowuje plan leczenia pacjenta. Hospitalizacja i procedura napromieniania gałki ocznej odbywa się dokładnie według takiego planu w warunkach bloku operacyjnego Kliniki Okulistyki WIM-PIB. 

Leczeniem pacjenta z nowotworem złośliwym gałki ocznej w Wojskowym Instytucie Medycznym – PIB zajmuje się zespół w składzie:

• Klinika Okulistyki: dr n. med. Izabela Nowak-Gospodarowicz, ppłk lek. Michał Kinasz, dr n. med. Aleksandra Kicińska, dr n. med. Mariusz Kosatka, płk prof. Marek Rękas
• Zakład Radioterapii: dr n. med. Justyna Chałubińska-Fendler, dr n. med. Mateusz Dąbkowski, mgr Anna Rygielska;  z Kliniki Onkologii: prof. dr hab. n. med. Renta Duchnowska
• Zakład Patomorfologii: dr n. med. Robert Koktysz i lek. Izabella Cichowska
• Zakład Radiologii Lekarskiej: płk dr n. med. Arkadiusz Zegadło

Obecnie Klinika Okulistyki dysponuje 3 aktywnymi aplikatorami ze źródłem promieniotwórczym o różnych rozmiarach i kształtach, co pozwala na dostosowanie terapii zależnie od wielkości i lokalizacji guza. 

Równolegle do brachyterapii w ciągu 2 lat działalności ośrodka wykonano 44 enukleacje z jednoczasowym wszczepem implantu oczodołowego. Dodatkowych sześciu pacjentów z powodu pozagałkowej inwazji czerniaka wymagało egzenteracji oczodołu. Duży odsetek pacjentów w zaawansowanym stadium złośliwego  nowotworu wewnątrzgałkowego to wciąż poważny problem – pacjenci ci zgłosili się zbyt późno, by można było im zaproponować skuteczne leczenie oszczędzające oko jakim jest np. brachyterapia. 

100 pacjentów zostało poddanych leczeniu w Klinice Okulistyki z zastosowaniem aplikatora z Ru-106. Pacjenci pozostają w stałej opiece ambulatoryjnej Kliniki Okulistyki WIM-PIB. Dzięki tej metodzie dodatkowych stu pacjentów mogło zachować możliwość widzenia a jednocześnie zostało wyleczonych z śmiertelnej choroby nowotworowej! 

Działalność ośrodka onkologii okulistycznej w Klinice Okulistyki WIM-PIB w Warszawie  z procedurą brachyterapii złośliwego nowotworu gałki ocznej  w centrum kraju jest doskonałym dopełnieniem działalności pozostałych 2 ośrodków w Polsce – w Krakowie i Poznaniu. Dzięki temu pacjenci nie muszą już podróżować do odległych ośrodków, a wielospecjalistyczny charakter Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie pozwala na zapewnienie kompleksowej opieki nad pacjentem z nowotworem złośliwym gałki ocznej. 

Program wczesnej diagnostyki pacjentów ze złośliwym nowotworem gałki ocznej to wyzwanie dla zespołu na kolejne lata. 

Zdjęcia: WIM-PIB