Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona jest jedną z najczęstszych chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego. Z uwagi na częstość występowania należy do najważniejszych schorzeń z grupy zaburzeń ruchowych. Przyczyną zaburzeń jest niedobór neuroprzekaźnika o nazwie dopamina. Jest chorobą postępującą – z upływem czasu mogą pojawić się nowe objawy lub nasilać już istniejące. Choroba może mieć objawy ruchowe jak również i poza ruchowe, poniżej wymienione najczęściej występujące objawy.
Objawy ruchowe choroby Parkinsona
-
Drżenie spoczynkowe – pojawia się w momencie odprężenia gdy części ciała są ułożone lub podparte
-
Bradykinezja – spowolnienie ruchowe i trudności w inicjowaniu ruchu, które dotyczą zarówno szybkich, jak i precyzyjnych czynności dnia codziennego
-
Dyskinezy – mimowolne, nieskoordynowane ruchy kończyn lub całego ciała
-
Stan OFF – ”wyłączenia”- brak możliwości poruszania się
-
Stan ON „włączenia” – to czas działania leku, sprawność ruchowa dobra
-
„Przymrożenia” (freezing) – uczucie przyklejenia nóg do podłoża (może trwać od kilku sekund do kilku minut)
-
Fluktuacja – nieregularne nagłe zmiany stanu samopoczucia z ON i OFF
-
Sztywność mięśniowa – wzmożone napięcie mięśni
-
Mikrografia – zmiana charakteru pisma. Zmienia się wielkość liter im dłuższy jest pisany przez pacjenta tekst
-
Zaburzenia mowy – ciche monotonne wypowiadanie słów – „Mowa zamazana”
-
Zachwiania równowagi – spowodowane osłabieniem odruchów podstawnych, zdarzają się upadki choremu
-
Pochylenie sylwetki do przodu – powoduje trudności z zatrzymaniem się podczas marszu
-
Zaburzenia chodu – w miarę upływu choroby chód staje się coraz bardziej powolny (chód drobnymi kroczkami)
Objawy poza ruchowe choroby Parkinsona
-
Nagłe parcie na pęcherz i trudność z utrzymaniem moczu
-
Ortostatyczne spadki ciśnienia (niebezpieczne omdlenia z upadkiem)
-
Dysfagia, problemy z połykaniem
-
Zaparcia
-
Zaburzenia w wytwarzaniu potu
-
Zaburzenia erekcji u mężczyzn
-
Naoliwienie twarzy (łojotok)
-
Depresja
-
Apatia
-
Lęk
-
Trudności w komunikacji mowy
-
Zaburzenia poznawcze (do otępienia w stadiach późniejszych)
-
Omamy (najczęściej wzrokowe) i urojenia
-
Zespół zaburzeń zachowania związany z przyjmowaniem nadmiernie dużych dawek lewodopy. Wynika on z niedostosowania dawki leku do potrzeb organizmu chorego. Objawia się pobudzeniem, niepokojem, nadmierną euforią, drażliwością, trudnościami w zasypianiu
-
Zespół niespokojnych nóg
-
Zaburzenia czucia
-
ślinotok (najczęściej w wyniku zaburzeń połykania)
Praktyczne wskazówki jak sobie radzić w życiu codziennym
-
ZAAKCEPTUJ zmienioną rzeczywistość
-
NIE ZAMYKAJ SIĘ W SOBIE
-
PRÓBUJ jak najdłużej pracować, poświęć się swojej pasji
-
Od samego początku NIEZAPOMINAJ O AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ zalecana jest rehabilitacja i aktywizacja ruchowa np. tai-chi czy nordic walking (korzyści – rozciąganie mięśni, poprawa równowagi, wydzielanie neuroprzekaźników w mózgu, lepszy nastrój)
-
NIE ZRYWAJ KONTAKTÓW TOWARZYSKICH, wychodź do kina, teatru, uczęszczaj na zajęcia sportowe, gimnastyczne itp.
-
ROZMAWIAJ O CHOROBIE z rodziną i przyjaciółmi
-
PLANUJ SOBIE DZIEŃ, aby mieć zapas czasu na wykonanie zaplanowanych czynności
-
PRZYSTOSUJ MIESZKANIE DO SWOICH OBECNYCH POTRZEB. Nie siadaj w głębokich fotelach z których trudno będzie Ci wstać. Zrezygnuj z dywaników, wysokich progów i innych przeszkód, które mogą stwarzać ryzyko upadku
-
UNIKAJ CZYNNIKÓW MOGĄCYCH POWODOWAĆ ORTOSTATYCZNY SPADEK CIŚNIENIA TĘTNICZEGO: zbyt gwałtownego wstawania, gorącej kąpieli, odwodnienia
-
ZAMONTUJ UCHWYTY w toalecie i łazience czy poręcze wzdłuż ścian w domu
-
ZAPEWNIJ SOBIE POMOC w stopniu dostosowanym do stanu niesprawności
-
WYKONUJ CODZIENNE ĆWICZENIA równoważne oraz ćwiczenia mimiki twarzy i mowy zalecone przez logopedę
-
SPACERUJ Z UTRZYMANIEM PRAWIDŁOWEJ POSTAWY CIAŁA: tempo chodu dopasuj do swoich możliwości . Zwracaj uwagę na wyprostowaną postawę z uniesioną głową. Chodź unosząc wysoko stopy, stawiaj stopy od pięty, przy zmianie kierunku, chodź po łuku
-
Jeśli kłopoty z chodzeniem narastają korzystaj z balkonika, trójnoga
-
SPACERUJ ĆWICZ NA ŚWIEŻYM POWIETRZU – jeśli to możliwe
-
STOSUJ DIETĘ LEKKOSTRAWNĄ, wzbogaconą produktami z witaminą D i wapniem, normalizującą perystaltykę jelit
-
PIJ DUŻE ILOŚCI WODY- minimum 1,5 litra płynów dziennie
-
W przypadku zaburzeń połykania spożywaj posiłki rozdrobnione lub papkowate, a płyny małymi łyczkami
-
W celu zmniejszenia sztywności porannej – lek najlepiej przyjmować na czczo, przed wstaniem z łóżka
-
CHCĄC ZWIĘKSZYĆ WCHŁANIANIE LEKÓW zawierających LEWODOPĘ, należy STOSOWAĆ JE NA PUSTY ŻOŁĄDEK. Zaleca się przyjmowanie tabletek 30-60 minut przed posiłkiem lub 60 minut po nim. W celu lepszego wchłaniania można popić tabletki wodą gazowaną z odrobiną soku z cytryny
-
Spożyte białko w czasie zbliżonym do przyjęcia leku obniża skuteczność lewodopy
-
PAMIĘTAJ O REGULARNYCH POSIŁKACH
-
UPORCZYWE ZAPARCIA ZWALCZAJ AKTYWNOŚCIĄ RUCHOWĄ, pij ok. 6–8 szklanek płynu dziennie, spożywaj produkty bogate w błonnik: śliwki suszone, siemię lniane warzywa, owoce, pieczywo, kasze z pełnego przemiału
-
BÓL spowodowany utratą mobilności, sztywnością mięśni, przykurczami oraz nieprawidłową postawą ciała. ZASTOSUJ NIEFARMAKOLOGICZNE METODY ŁAGODZENIA BÓLU: ciepło lub zimno,
miejscowe ciepłe kąpiele, masaże, okłady na bolące miejsca. -
Poproś o pomoc w zmianie pozycji, w przyjęciu pozycji przynoszącej ulgę
-
Wykonuj ćwiczenia izometryczne, bierne, wspomagane, ćwiczenia czynne w odciążeniu, ćwiczenia czynne wolne, relaksacyjne, równoważne, rozciągające
-
Podczas HOSPITALIZACJI ZWIĄZANEJ Z WŁĄCZENIEM STYMULATORA: omówienie z pacjentem zasad obsługi pilota, zasad stymulacji, włączania i wyłączania stymulatora, oceny stanu baterii. Przekazanie zasad życia ze stymulatorem DBS (w formie ustnej i pisemnej)
-
PODSKÓRNE LECZENIE APOMORFINĄ, folewodopą/foskarbidopą pomaga zredukować objawy choroby wymaga jednak wsparcia rodziny i dobrej opieki domowej pielęgniarskiej, ze względu na obsługę pompy infuzyjnej, oraz pielęgnacji miejsc wkłucia
-
Każdy z ośrodków ZAPEWNIA WSPARCIE I POMOC PACJENTOM LECZONYM TERAPIĄ INFUZYJNĄ w zakresie rozpoczęcia i utrzymania terapii przez dedykowaną, przeszkoloną pielęgniarkę parkinsonowską
-
REGULARNIE KONSULTUJ SIĘ Z LEKARZEM I PODDAWAJ LECZENIU
-
JEŚLI NIE RADZISZ SOBIE Z EMOCJAMI – rozważ skorzystanie ze wsparcia psychologicznego lub terapii behawioralnej
-
PAMIĘTAJ JEŚLI JESTEŚ OSOBĄ POSIADAJĄCA PRAWO JAZDY – zgłoś fakt posiadania choroby Parkonsona do urzędu wydającej prawo jady oraz ubezpieczycielowi OC
Jeśli masz problemy z zasypianiem spowodowane stresem mamy kilka propozycji jak sobie z tym poradzić
-
Wstawaj i kładź się spać zawsze o tej samej godzinie
-
Ogranicz picie kawy i herbaty w godzinach wieczornych
-
Przed snem ogranicz spożycie obfitych posiłków, ale nie kładź się z pustym
żołądkiem -
Zadbaj o ciszę, spokój w miejscu spania
-
Przed snem weź ciepłą relaksującą kąpiel
-
Jeżeli problemy ze snem nie ustępują, przed kolejną wizytą u lekarza – sporządź dziennik snu i omów to z nim
Drogi pacjencie / opiekunie choroba Parkinsona w codziennym życiu zmusza do ciągłego pokonywania swoich słabości. Wymaga zrozumienia, cierpliwości i wiele pracy zarówno od osoby chorej jak również i opiekunów. Mamy nadzieję, że nasze wskazówki wpłyną na poprawę jakości życia i pomogą z radzeniem sobie z wyzwaniami dnia codziennego.
W razie pytań lub wątpliwości skontaktuj się ze swoim lekarzem.